
ประวัติความเป็นมาของกองพลพัฒนาที่ 3 (พล.พัฒนา 3)

กองทัพบกมีหน้าที่ในการป้องกันและรักษาความมั่นคงของราชอาณาจักร จากภัยคุกคาม ทั้งภายในและภายนอกประเทศ โดยจัดให้มีกำลังทหารไว้เพื่อการรบหรือการทำสงครามสำหรับการป้องกันสถาบันพระมหากษัตริย์ การปราบปรามกบฏ และการจลาจล เพื่อความมั่นคงของรัฐและเพื่อการพัฒนาประเทศ รวมถึงการรักษาผลประโยชน์ของชาติ ซึ่งกองทัพบกได้รับมอบหมายให้เข้าร่วมในภารกิจการพัฒนาประเทศหลายโครงการ และมีแนวโน้มจะได้รับภารกิจเพิ่มมากขึ้น สืบเนื่องมาจากปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในประเทศไทยมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจากภัยธรรมชาติและปัญหาที่เกิดขึ้นจากการกระทำของมนุษย์ แต่ปัญหาที่สำคัญที่สุด คือ ปัญหาปากท้องของประชาชน ทำให้รัฐบาลเล็งเห็นความสำคัญของปัญหานี้ จึงได้เริ่มหาแนวทางแก้ไขโดยมอบหมายให้หน่วยทหารต่างๆ ได้เข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขและพัฒนาประเทศ เพื่อที่จะทำให้ความเป็นอยู่ของประชาชนดีขึ้น จากนโยบายดังกล่าวจึงก่อให้เกิดโครงการพัฒนาในด้านต่างๆ ขึ้นมากมาย ไม่ว่าจะเป็นโครงการที่กองทัพบกต้องรับผิดชอบ หรือหน่วยงานอื่นรับผิดชอบอาทิเช่น โครงการพัฒนาเพื่อความมั่นคง โครงการอีสานเขียว โครงการพัฒนาดอยตุง โครงการเพื่อความหวังใหม่ของคนพื้นที่ 5 จังหวัดภาคใต้ เป็นต้น ซึ่งกองทัพบกยังไม่มีหน่วยงานรองรับสำหรับภารกิจดังกล่าวโดยเฉพาะ ซึ่งภารกิจดังกล่าวที่กองทัพบกได้รับมอบหมายจะใช้หน่วยกำลังรบ รองรับสำหรับภารกิจนั้นๆ การใช้หน่วยกำลังรบดังกล่าว ส่งผลกระทบอย่างมากสำหรับการเตรียมความพร้อมของกำลังรบ ที่จำเป็นต้องเตรียมไว้เพื่อเตรียมรับสถานการณ์ที่อาจเกิดขึ้น อันเนื่องมาจากความขัดแย้งทั้งภายในและภายนอกประเทศ ในอนาคต
ด้วยเหตุผลดังกล่าว พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ ผู้บัญชาการทหารบกและรักษาการผู้บัญชาการทหารสูงสุดในขณะนั้น ได้ริเริ่มนโยบายที่จะจัดตั้งหน่วยทหารในกองทัพบก เพื่อรองรับภารกิจในการพัฒนาประเทศโดยเฉพาะ ซึ่งจะจัดตั้งในระดับ 1 กองพล ต่อ 1 กองทัพภาค เรียกว่า “กองพลพัฒนา” มีหน้าที่รับผิดชอบการปฏิบัติงานด้านการพัฒนาให้เกิดเป็นรูปธรรมอย่างแท้จริง
คำสั่งจัดตั้งหน่วย
ตามคำสั่งกองทัพบกที่ 116/ 2532 ลงวันที่ 28 กรกฎาคม 2532 กระทรวงกลาโหมเห็นชอบอนุมัติจัดตั้ง กองพลพัฒนาของกองทัพภาคที่ 3 และให้ใช้ชื่อหน่วยว่า “กองพลพัฒนาที่ 3” โดยกำหนดให้จัดตั้ง ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2532 เป็นต้นไป ในระยะแรก กองพลพัฒนาที่ 3 มีที่ตั้งชั่วคราวอยู่ ณ ค่ายสมเด็จพระเอกาทศรถ อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก ต่อมาเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2537 หน่วยได้เคลื่อนย้ายเข้าที่ตั้งปกติถาวร ณ ค่ายสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ บ้านลาดบัวขาว ตำบลสมอแข อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก โดย พลเอก วิมล วงศ์วานิช ผู้บัญชาการทหารบก ในขณะนั้น เดินทางเป็นประธานในพิธีเปิดอาคาร “กองบัญชาการกองพลพัฒนาที่ 3”
กองพลพัฒนาที่ 3 มีการจัดหน่วยและประกอบกำลัง ประกอบด้วย กองบัญชาการกองพล กองร้อยกองบัญชาการกองพล กองพันทหารช่างที่ 302 กองพันพัฒนาที่ 3 และกองร้อยเครื่องมือที่ 1 กองสนับสนุน โดยมี กรมทหารช่างที่ 3 ทำหน้าที่ กรมพัฒนา 3
อจย. ของหน่วย
เริ่มต้นจัดหน่วยตาม อจย.หมายเลข 7-1 (15 ม.ค. 18) และในปัจจุบันจัดหน่วยตาม อจย.หมายเลข 41 – 2 (14 ก.ย. 64)